Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un (ETDHK) 3’üncü maddesinde alıcılara verilmesi gereken bilgilere ilişkin hüküm yer almakta ayrıca bu maddenin tamamlayıcısı olarak Hizmet Sağlayıcıları Yönetmeliği’nin 5’inci maddesi düzenlenmiştir. Bilgi verme yükümlülüğü alıcının hizmet sağlayıcı ile gireceği hukuki ilişkinin tüm süreçlerini bilmesini sağlamak ve alıcının muhtemel uyuşmazlıklarda ne gibi yollara başvurabileceğini bilmesi açısından önem arz etmektedir.
Elektronik araçlarla yapılan bir sözleşme her ne kadar Borçlar Kanunu genel hükümlerine tabi olarak çözümlenecekse de ETDHK ve ilgili yönetmelikler uyarınca hizmet sağlayıcılar tarafından bazı hususların sözleşme öncesinde ve sonrasında belirlenmiş olması gerekmektedir. Bu belirlilik hem elektronik ticarete olan güvenin artmasını sağlayacak hem de pazarda faaliyet gösteren sağlayıcıların herhangi bir düzene bağlı olmaksızın faaliyet göstermesini engelleyecek niteliktedir. Bilgi verme yükümlülüğü bir yandan pazarı koruyacak nitelikte olup diğer yandan da alıcının sözleşme yapmak hususunda bilinçli hareket etmesi sonucunu doğuracaktır. (Esra Hamamcıoğlu, Elektronik Ticaretin Hukuksal Boyutu, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, KOSBED, 2018, 35 s.56)
1.Hizmet sağlayıcı alıcıların kolayca ulaşabileceği şekilde ve güncel olarak kendisi hakkında tanıtıcı bilgileri sunmalıdır. Bu tanıtıcı bilgilerden Hizmet Sağlayıcıları Yönetmeliğinde ayrıntılı olarak bahsedilmiş olup ilgili bilgiler şu şekildedir:
1.1.Tebligata elverişli KEP adresi, elektronik posta adresi ve telefon numarası ile varsa işletme adı veya tescilli marka adı,
1.2.Mensubu olduğu meslek odası ve varsa üyesi olduğu sektörel kuruluşlar ile meslekle ilgili davranış kuralları ve bunlara elektronik olarak ne şekilde ulaşılabileceğine ilişkin bilgiler
1.3.Tacir ise ayrıca ticaret unvanı, MERSİS numarası ve merkez adresi,
1.4.Esnaf ise ayrıca adı ve soyadı, vergi kimlik numarası ve merkez adresi.
Hizmet sağlayıcıların belirtilen bu hususlara ilişkin bilgileri internet sitesinin ana sayfasında ve doğrudan ulaşılabilecek şekilde “iletişim” başlığı altında alıcılara sunması gerekmektedir. Aracı hizmet sağlayıcı üzerinden satış yapan hizmet sağlayıcıların da yönetmelik uyarınca birtakım bilgileri kendisine ayrılan bölümde alıcılara iletmesi gerekmektedir.
2.Sözleşmenin kurulabilmesi için izlenecek teknik adımlara ilişkin bilgiler hizmet sağlayıcı tarafından alıcıların bilgisine sunulmalıdır. Teknik adımlardan anlaşılması gereken sözleşmenin kurulabilmesi için mal ve hizmetin seçilmesi, teslimat ve ödeme bilgilerinin girilmesi ile sözleşmenin onaylanması gibi internet sitesi üzerinde yer alması gereken aşamalardır.
3.Hizmet sağlayıcının alıcılara sunması gereken bir diğer bilgi de sözleşme metninin sözleşmenin kurulmasından sonra, hizmet sağlayıcı tarafından saklanıp saklanmayacağı ile bu sözleşmeye alıcının daha sonra erişiminin mümkün olup olmayacağı ve bu erişimin ne kadar süreyle sağlanacağına ilişkin bilgilerdir. Hizmet sağlayıcıların bu yükümlülüğü sözleşmenin karşı tarafını sözleşmenin varlığına ve saklanmasına dair bilgilendirilmesini amaçlamaktadır. Sözleşmenin tarafı olan kişiler sözleşmenin hizmet sağlayıcıda zaten saklanmakta olduğuna duydukları güven ile hareket ederek mağduriyet yaşama ihtimalleri meydan gelmektedir. Bu durumun önüne geçmeyi amaçlayan düzenleme her iki tarafın da uğraması muhtemel zararlara karşı bir iletişim tedbiri olarak tanımlanabilir.
4.Veri girişindeki hataların açık ve anlaşılır bir şekilde belirlenmesine ve düzeltilmesine ilişkin teknik araçlara ilişkin bilgiler de hizmet sağlayıcı tarafından sunulması gereken bilgilerdendir. Yine Hizmet Sağlayıcıları Yönetmeliği’nin 7/I-e hükmü uyarınca “alıcının siparişi vermeden önce veri girişindeki hatalarını açık ve anlaşılır bir şekilde belirleyebilmesi ve düzeltebilmesi amacıyla özet sipariş formu ile geri al ve değiştir gibi teknik araçların sunulacağına ilişkin bilgilerin” de işlem rehberi adı altında alıcının bilgisine sunulması gerekmektedir. Böylece alıcı, daha hukukî ilişkinin başında sözleşmede bazı hataların düzeltilebileceğine ilişkin bir inanca sahip olacaktır.
5.Hizmet sağlayıcı uygulanan gizlilik kuralları ve varsa alternatif uyuşmazlık çözüm mekanizmalarına ilişkin bilgileri, sunmalıdır.
6.Hizmet sağlayıcı, varsa mensubu olduğu meslek odası ile meslekle ilgili davranış kurallarını ve bunlara elektronik olarak ne şekilde ulaşılabileceğini belirtmelidir. Bu yükümlülük alıcının hizmet sağlayıcının mesleki yükümlülüklerini bilmesini sağlayacak böylece daha güvenli bir şekilde hizmetten yararlanmasına imkân sağlayacaktır. (Burada sadece meslek odasının değil, varsa üye olunan sektörel kuruluşlar ile meslekle ilgili davranış kuralları bilgisi alıcıya verilmelidir)
Bilgi verme yükümlülüğüne ilişkin istisna haller de kanunda belirtilmiş olup sözleşme taraflarının ikisinin de tüketici olmadığı hallerde bilgi verme yükümlülüğünün aksi kararlaştırılabilecek ve münhasıran elektronik posta yoluyla (başka hiçbir iletişim aracı kullanılmaksızın sadece elektronik posta ile oluşturulan sözleşmeler) veya benzeri bireysel iletişim (Skype görüşmesi veya telefon gibi) araçlarıyla yapılan sözleşmelere uygulanmaz. (Aziz Erman Bayram, Güncel Gelişmeler Işığında Elektronik Sözleşmelerin Kurulması, TBB Dergisi 2015, 119, s.342)
Her ne kadar kanuni düzenlemeler ışığında bilgi verme yükümlülüğüne ilişkin ayrıntılı hükümler var olduğu söylenecekse de uygulamada kanuni düzenlemede yer almayan bir boşluk da ilerleyen zamanlarda meydana gelebilecektir. Bu nedenle boşluğu ilgili kanun maddelerinin yorumlanması ve genel hukuk kuralları uyarınca irdelenmesi gerekecektir.
*Araştırma bilgilendirme amacıyla yazılmış olup hukuki tavsiye niteliğinde değildir.
