Yakın zamanda yaşanan İzmir depreminden sonra hepimizin aklına tek bir soru geldi: Yaşananlar önlenebilir miydi? 30 Ekim’de yaşanan deprem kayıtlara 2020 yılında yaşanan benzer büyüklükteki depremler arasında ölü ve yıkılan bina sayısı bakımından en yüksek hasarı veren deprem olarak geçti. Peki biz bu senaryonun tekrar yaşanmaması için ne yapabiliriz?
Türkiye’de birçok bina inşa edildiği dönemim şartları ve yasaları neticesinde tam olarak deprem yönetmeliğine uygun yapılmamış, aile ve müteahhitler tarafından yapılmış binalar. Bu bağlamda ülkenin etraflıca bir dönüşüme gitmesi için birçok binanın yıkımı söz konusu. Bu kapsamlı yıkım ise bugün başlansa dahil yıllarca sürecek bir eylem. Pek bu dönüşüm gerçekleşene kadar bahsi geçen binaları biz depreme nasıl hazırlayabiliriz?
Koreli bir tasarımcı tarafından tasarlanan “The Emergency Door” yani “Acil Durum Kapısı”, depremde riskli olarak kabul edilen binalarda depremzedeler için yaşama şansını maksimize eden yaşam üçgenini oluşturmak için ideal bir çözüm olabilir. Normal zamanlarda bir acil çıkış kapısı olarak kullanılmak için tasarlanmış bu kapı, deprem anında bir kişinin kullanabileceği üçgen şeklinde bir güvenli alana dönüşebiliyor. Kapının orta bölümünde bulunan kol çekildiğinde kapının alt ve üst bölümünü dik bir şekilde tutan parça gevşiyor ve kapının üst kısmını yere doğru indirebilmenize olanak sağlıyor. Üst bölümü yere indirdiğinizde kapı üçgen şeklinde sabitleniyor ve böylelikle altında sizin için bir güvenli alan oluşuyor.
İdeal gibi gözüken bu çözümün gerçek bir kurtarıcı olabilmesi için kendi içerisinde geliştirilmesi gereken gözden kaçan bazı detaylar mevcut. Deprem anında oluşan panik ve korku ve de kapının yarattığı güvenli alanı yalnızca bir kişinin kullanabilmesi nedeniyle deprem anında münakaşalara sebep olması bir hayli olası. Öte yandan kapının sağladığı güvenlik yalnızca yukardan ve üst katlardan gelebilecek tehlikelere karşı bir koruma, üstüne ağır nesneler düştüğünde çökmesini önlemek için bir şekilde zemine sabitlenmeli ve yine de çıkış olarak kullanılabilmesi için geçişi açık bırakması sağlanmalıdır. Aksi takdirde tehlikeleri engellemek yerine kapının kendisi bir tehlike yaratmış olur.
Geliştirildiği takdirde deprem yıkımının etkilerini indirgeyebilecek bu çözüm ancak asıl probleme odaklanabilmemiz için bize destek olabilir. Nitekim ülkemiz deprem kuşağında yer almakta ve önümüzdeki yıllarda büyük İstanbul depremi gibi önlem alınmadığı takdirde büyük tahribatlara ve kayıplara yol açabilecek birçok deprem beklemekteyiz. Bu nedenle önlem almalıyız ve hazırlanmalıyız. Çünkü depreme ve etkilerine asla alışamayız ancak hazırlanabiliriz.
